Co to jest opcja kupna?
Opcja kupna, czyli inaczej mówiąc opcja call lub z angielskiego call option, to nic innego jak rodzaj kontraktu, w którym wystawca opcji gwarantuje jej nabywcy możliwość (nie obowiązek) dokonania w przyszłości transakcji kupna instrumentu bazowego danej opcji, na przykład akcji lub waluty. Cena instrumentu bazowego ustalana jest w chwili zawarcia kontraktu opcyjnego.
Jakie parametry charakteryzują opcję kupna?
Opcje finansowe typu CALL charakteryzują się następującymi parametrami głównymi:
- cena wykonania opcji – to nic innego jak cena, za którą można nabyć dany instrument bazowy lub cena, po której wystawca musi sprzedać instrument bazowy
- data – oznacza datę wygaśnięcia opcji lub termin, kiedy staje się ona bezwartościowa, jeśli nabywca opcji jej nie wykorzysta
- premia – to cena, która płacona jest przy nabyciu opcji oraz cena otrzymywana przy sprzedaży opcji.
Cechą charakterystyczną opcji jest również ich pewna niesymetryczność. Zgodnie z definicją, nabywca opcji otrzymuje pewne prawa, zaś jej wystawca zaciąga zobowiązania, między innymi do dostarczenia waloru bazowego, gdy nabywca zechce zrealizować opcję. W praktyce oznacza to, iż to wystawca jest inwestorem, który musi czekać na decyzję nabywcy.
W tym przypadku to właśnie kupujący opcję jest w komfortowej sytuacji. Zyskuje bowiem od wystawcy gwarancję, iż ten dostarczy mu daną ilość waloru bazowego po ustalonej cenie. Wszelkie warunki ściśle określa umowa opcyjna.
Warto przy tym pamiętać, iż kontrakt opcyjny daje nabywcy pewne prawa, z których jednak ten nie musi korzystać. Aż do końca ma on bowiem możliwość zrezygnowania z zakupu waloru bazowego.
Rodzaje opcji
Biorąc pod uwagę termin wygaśnięcia opcji, wyróżnić może następujące jej rodzaje:
- opcja amerykańska – jej cechą charakterystyczną jest to, iż może być realizowana w dowolnym dniu giełdowym, jednak nie może to nastąpić później niż w dniu wygaśnięcia opcji
- opcja europejska – jej realizacja odbywa się w jednym, z góry określonym terminie – w dniu wygaśnięcia opcji
- opcja bermudzka (atlantycka) – może zostać zrealizowana w kilku, ściśle określonych datach.
Co więcej, aby identyfikacja opłacalności opcji była łatwiejsza, stworzono jeszcze jedną klasyfikację, która uwzględnia przepływy pieniężne. Na rynku inwestor może spotkać się zatem z:
- opcją na plusie – opisuje ona sytuację, kiedy cena instrumentu bazowego w terminie wykonania jest wyższa od ceny wykonania
- opcją na zerze – mamy z nią do czynienia, gdy cena instrumentu bazowego i cena wykonania opcji są zbieżne
- opcją na minusie – występuje, gdy cena instrumentu bazowego jest niższa w porównaniu z ceną wykonania.
Co ważne, opcja zakupu CALL może być wystawiana na różne instrumenty finansowe. Wśród najpopularniejszych możliwości znajdują się między innymi:
- opcje na akcje
- opcje na indeksy
- opcja walutowa CALL – na kursy walut
- opcja na kontrakt futures
- opcje na swapy
Nadmienić należy również, iż istnieją rynki, gdzie występuje obrót opcjami na instrumenty o charakterze niefinansowych. Wówczas dostępne są między innymi opcje pogodowe lub opcje na towary.
Opcje na giełdzie – jaką pozycję przyjąć?
W przypadku opcji kupna inwestor może zająć jedną z dwóch pozycji:
- pozycja długa – polega na nabyciu opcji call. Zajęcie tej pozycji przez inwestora zabezpiecza go przed wzrostem wartości waloru bazowego.
Zajmując pozycję długą, inwestor może realizować jedną z najprostszych strategii opcyjnych – tak zwaną strategię Long CALL, którą zalicza się do strategii ograniczonego ryzyka. Jej podstawowym założeniem jest gra na wzrost instrumentu bazowego.
Jeżeli kurs rozliczeniowy opcji w terminie jej wykonania będzie wyższy od poziomu kursu wykonania opcji, wówczas inwestor może liczyć na zysk. Jak wysoki? Wysokość zysku oblicza się, mnożąc punkty powyżej kursu wykonania przez mnożnik. Od całości należy odliczyć premię, którą inwestor płaci wystawcy opcji. W tym przypadku nabywca opcji zwykle nie jest zobligowany do wniesienia i utrzymania depozytu zabezpieczającego.
Strategia ta, jak każda inna, wiąże się jednak z ryzykiem utraty zainwestowanych środków. W sytuacji, gdy cena rynkowa spadnie poniżej określonej ceny wykonania, nabywca musi się liczyć ze stratą, przy czym jej maksymalna wartość równa się premii zapłaconej wystawcy opcji powiększonej o prowizję maklerską.
Potencjalny zysk jest zaś nieograniczony, co zachęca inwestorów do inwestowania w ten sposób. Jest to jednak opłacalny, tylko jeśli przewidujemy wzrost ceny instrumentu bazowego;
- pozycja krótka – oznacza wystawienie opcji. Po ustaleniu ceny wykonania opcji, wystawca ma obowiązek sprzedaży instrumentu opcji w terminie wykonania, za co otrzymuje premię opcyjna, którą płaci nabywca.
Jeżeli cena wykonania jest wyższa w porównaniu z ceną rynkową, nie dochodzi do realizacji opcji, co dla jej wystawcy oznacza zysk, który jest równy otrzymanej premii. W odwrotnej sytuacji – gdy cena wykonania jest niższa od ceny rynkowej – wystawca ponosi stratę. Jest bowiem zobowiązany do sprzedaży instrumentu bazowego poniżej ceny rynkowej.
Co to w praktyce oznacza? Otóż tyle, iż potencjalna wielkość straty jest nieograniczona, gdyż cena waloru bazowego może dowolnie wzrosnąć. Zajmowanie tej pozycji jest jednak uzasadnione, jeżeli spodziewamy się spadku cen instrumentu bazowego. Wówczas możemy liczyć na zyski.
Zaawansowani inwestorzy nie ograniczają się jednak jedynie do zajmowania długiej lub krótkiej pozycji, a realizują strategie opcyjne, które stanowią kombinację różnych pozycji w opcjach na określony walor bazowy. Wśród przykładowych strategii warto wymienić: strategię byka, strategię niedźwiedzia czy też strategię motyla.